Rozwój jakościowy

Strona historiawisly.pl została założona w kwietniu 2008 roku (choć szerokiej publiczności udostępniona została dopiero 20 grudnia 2010 roku). Od samego początku za jedno z głównych zadań portalu przyjęliśmy gromadzenie, utrwalanie i udostępnianie materiałów źródłowych dotyczących historii Towarzystwa Sportowego Wisła.

Chodzi o to, że materiały takie - stare dokumenty, zdjęcia, relacje prasowe, trofea, pamiątki itd. - rozproszone są po wielu kolekcjach, a w efekcie dostęp do nich może być trudny. Materiały źródłowe mogą też ulec zniszczeniu, chociażby ze względu na naturalną degradację papieru - ich najczęstszego nośnika. Z tych powodów staramy się możliwie dużo źródeł zeskanować, zapisać, udostępnić i przechować dla wszystkich i - jakkolwiek górnolotnie by to miało zabrzmieć - dla przyszłych pokoleń. Przykładowo kibic zainteresowany meczem, który Wisła rozegrała w 1946 roku z żołnierzami brytyjskimi (w cywilu graczami takich klubów, jak Arsenal, Leeds czy Celtic), na odpowiedniej stronie naszego portalu odnajdzie:
- zdjęcia ze zbiorów Wisły
- plakat meczowy ze zbiorów Biblioteki Narodowej
- relacje prasowe z trzech różnych gazet
- wspomnienia Władysława Giergiela, opublikowane w Tempie w 1991 roku
- wspomnienia Jerzego Jurowicza, zamieszczone w jego pamiętnikach (nigdy niewydanych, maszynopis znajduje się w zbiorach Wisły)
- wspomnienia Stanisława Flanka, nagrane w 2009 roku w czasie naszego spotkania z ostatnim żyjącym wówczas uczestnikiem tego meczu.

W momencie udostępnienia portalu w 2010 roku na naszej stronie dostępnych było prawie 13 tysięcy plików, czyli właśnie zdjęć, skanów, grafik i innych dokumentów. Od tego czasu liczba ta wzrosła niepomiernie i dzisiaj jest to ponad 70 tysięcy plików - efekt wielu godzin spędzonych w bibliotekach, na spotkaniach z prywatnymi kolekcjonerami i byłymi zawodnikami i działaczami klubu, na przeszukiwaniach różnych internetowych zasobów. Sami nie przypuszczaliśmy, że nasza baza wiślackich materiałów źródłowych tak wzrośnie, a ciągle jest wiele do zrobienia!

W tym poście chcemy jednak pokazać, że rozwój ilościowy to jedno, ale jakość dostępnych materiałów też warta jest starań, gdyż efekty mogą być zachwycające.

Poniższe zdjęcie przedstawia przedwojenny stadion Wisły z lotu ptaka. Fotografię tę zamieszczono w wydawnictwach jubileuszowych Białej Gwiazdy - pamiątkowych książkach wydanych w 1931 i 1936 roku z okazji 25-lecia i 30-lecia klubu. W 2008 roku Rada Seniorów Wisły postarała się o reprint tych unikatowych publikacji, rok później zaś skany tych reprintów zostały udostępnione na stronie historiawisly.pl (książka z 1931 roku jest tutaj, a z 1936 - tu). Właśnie w takich formie - skan reprintu - zdjęcie to było dotychczas znane.

Trzeba przyznać, że jakkolwiek interesująca, fotografia ta jest zwyczajnie kiepskiej jakości. Widzimy owal płyty boiska, zarys trybuny z jednej i szpaler drzew z drugiej strony, szczegóły są jednak nieuchwytne, całość jest nieostra i w niskiej rozdzielczości.

26 lutego 2018 roku pan Jan Kiliński udostępnił nam nową wersję tej fotografii. P. Jan jest synem Szczęsnego Kilińskiego - Szczęsny był zawodnikiem Wisły w latach 20. a później przez wiele lat pracował na rzecz klubu jako działacz. Przypuszczamy, że odpowiadał za przygotowanie do druku wspomnianych wyżej wydawnictw jubileuszowych. W rodzinnych zbiorach zachowało się tylko kilka zdjęć, wśród nich właśnie ta fotografia.

Trzeba przyznać, że różnica jest oszałamiająca. Nowa wersja jest w takiej jakości, że umożliwia dostrzeżenie nieomal najdrobniejszych elementów składających się na ten park sportowy. Widzimy drogi dojścia dla kibiców, bramy wejściowe na trybunę i na wał ziemny, budynki gospodarcze, ozdobne rabaty, trybunę, bieżnię lekkoatletyczną, murawę... W nowej wersji fotografia ta daje nam o wiele lepsze wyobrażenie o tym, jak wyglądał stary stadion Wisły. 

Kolejny przykład dotyczy jeszcze starszego okresu. Stadion pokazany powyżej był drugim w historii Wisły, pierwszy został otwarty w kwietniu 1914 roku i funkcjonował raptem przez kilka tygodni. Już w lipcu wybuchła bowiem I Wojna Światowa i Park Sportowy Wisły na Oleandrach stał się miejscem rozlokowania żołnierzy I Kompanii Kadrowej. To właśnie ze stadionu Wisły strzelcy Piłsudskiego wyruszyli w bój o wolną Polskę, jest to więc miejsce bardzo istotne w historii nie tylko Białej Gwiazdy, ale i całej Polski. Znanych jest kilka zdjęć tego Parku Sportowego - część dotyczy zawodów sportowych, część zaś pobytu żołnierzy: 

Jest tylko jedno zdjęcie przedstawiające ówczesną trybunę stadionu. Fotografia ta została wydrukowana przy okazji jubileuszu 25-lecia w 1931 roku w gazecie sportowej "Raz, Dwa, Trzy", w artykule o dziejach Wisły, przy czym redakcja postanowiła ze starych zdjęć zrobić kolaż: 

Tak prezentuje się ta fotografia po wycięciu jej ze skanu: 

Widać na niej płot, jakieś zadaszenie i trzy postaci, ogółem jednak więcej pracy musi tu wykonać nasza wyobraźnia, niż wzrok. 

I w tym przypadku p. Jan Kiliński udostępnił nam nową wersję, która najpierw wprowadziła nas w osłupienie, a potem w zachwyt: 

Jest to dokładnie to samo zdjęcie, ale ponownie - w nieporównywalnie lepszej jakości. I już mniejsza z tym, że postaci na zdjęciu okazuje się być tak naprawdę czworo - najważniejsze jest to, że dzięki tej nowej wersji możemy o stadionie dowiedzieć się rzeczy wcześniej nieznanych. Wisła dysponowała wówczas bardzo skromnymi zasobami i stadion oddano do użytku przede wszystkim dzięki wielkiemu poświęceniu działaczy i zawodników. Na fotografii widać zaś doskonale, jak została ta trybuna przygotowana - otóż pod zadaszeniem ustawiono... najzwyczajniejsze krzesła! Widzimy, że stoją one w 5 rzędach i możemy wprost policzyć, ile ich znajduje się w jednym rzędzie. Pojemność pierwszej trybuny Wisły można tym sposobem oszacować na około 250-300 miejsc! Takich informacji nie znajdziemy w żadnym z dotychczas znanych źródeł lub opracowań.  

To tylko dwa przykłady, gdzie udało się dotrzeć do znanych już materiałów w o wiele lepszej jakości.  W tym kontekście warto też wspomnieć o Narodowym Archiwum Cyfrowym, instytucji zajmującej się między innymi digitalizacją analogowych materiałów archiwalnych. W zbiorach NAC znajduje się między innymi ponad 130 tysięcy zdjęć Koncernu Ilustrowanego Kuriera Codziennego - największego wydawnictwa prasowego w Polsce przed 1939. Dzięki NAC stare zdjęcia sportowe dostępne są teraz w znakomitej jakości. Oto porównanie kilku fotografii - jak zostały wydrukowane w przedwojennej prasie i jak zostały udostępnione przez NAC: 

 Te świadectwa przekonują, że warto się starać nie tylko o ilość, ale też o jakość materiałów źródłowych. 

Zainteresowanych wiślackimi źródłami historycznymi zachęcamy do zapoznania się z naszymi zbiorami: 

• Biblioteka - ponad 140 elektronicznych wersji książek i druków: programy meczowe, wydawnictwa jubileuszowe, sprawozdania z działalności, monografie
• Wywiady - przeprowadzone przez redakcję historiawisly.pl z byłymi zawodnikami i działaczami Wisły
• Plakaty - przeszło pół tysiąca plakatów meczowych, najstarszy pochodzi z 1910 roku
• Zbiory TS Wisła - zdjęcia, programy meczowe, pamiątki ze zbiorów Towarzystwa Sportowego 
• Kolekcje pamiątek - zdjęcia, medale, trofea, dyplomy, legitymacje, bilety, autografy
• Bilety - prawie 1500 biletów z różnych zawodów, najstarsze pochodzą z 1936 roku
• Zdjęcia - tysiące fotografii z różnych zbiorów, w podziale na dyscypliny sportowe
• Prasa - notatki prasowe z prawie 200 różnych gazet (w tym z prasy zagranicznej: brytyjskiej, hiszpańskiej, francuskiej, niemieckiej, belgijskiej, austriackiej, chorwackiej, czeskiej), począwszy od 1906 roku

Ogólne omówienie materiałów źródłowych do historii Wisły znajduje się tutaj, pod tym adresem zaś przedstawiamy szczegółową bibliografię.